Obornik, kompost i inne nawozy naturalne to niezwykle wartościowe źródło składników mineralnych, niezastąpionych w uprawie warzyw, owoców, a także roślin ozdobnych. Gospodarstwa rolne chętnie korzystają z zasobów naturalnych, składując resztki materii organicznej, z której następnie powstaje właśnie kompost, obornik, czy też gnojówka.
O ile nawożenie tego rodzaju nawozami jest niezwykle cenne dla roślin, a także ekologiczne, o tyle trzeba pamiętać, że składowanie nawozów naturalnych obwarowane jest przepisami, których nieprzestrzeganie może narazić właściciela gospodarstwa na wiele nieprzyjemności włącznie z odpowiedzialnością finansową. Jak zatem składować obornik i inne nawozy naturalne w sposób zgodny z prawem?
Czym jest obornik?
Obornik to jeden z nawozów naturalnych, który wytwarzany jest w niemal każdym gospodarstwie rolnym, specjalizującym się między innymi w produkcji zwierząt. Jest to mieszanka moczu oraz kału zwierząt, oraz trocin, ściółki, słomy czy kory.
Skład obornika jest bogaty w wiele cennych w uprawie roślin, składników mineralnych. Jednak to, co jest skarbem, może być też zagrożeniem, ponieważ nadmiar tychże składników w środowisku naturalnym może prowadzić do wielu niekorzystnych procesów, chociażby takich jak eutrofizacja, czyli nadmierne wzbogacenie zbiorników wodnych w substancje odżywcze. Aby zapobiec potencjalnym zagrożeniom związanym właśnie z nadmierną podażą minerałów z obornika do gleby oraz wód podziemnych, istnieją konkretne obostrzenia dotyczące składowania nawozów naturalnych.
Przepisy prawne dotyczące składowania obornika
Zbyt duży poziom azotanów pochodzących między innymi właśnie z obornika i innych nawozów istnieje nie tylko w Polsce, ale na terenie całej Unii Europejskiej. W celu minimalizacji tego zjawiska powstała tak zwana dyrektywa azotanowa, czyli dyrektywa Rady z dnia 12.12.1991 roku. Dotyczyła ona ochrony wód przed zanieczyszczeniami azotanami, pochodzącymi z rolnictwa. (Dz.U.UE.1991.375.1 z dn.1991.12.31).
W Polsce wspomniana dyrektywa azotanowa wdrażana jest za pośrednictwem zapisów Ustawy z dnia 20 lipca 2017 o prawie wodnym (Dz.U.2017 poz. 1566 z późn. Zm.). Art. 104 Prawa wodnego mówi między innymi o opracowaniu i wdrażaniu na obszarze Polski Programu działań, mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi z rolnictwa. Program ten określa warunki, w jakich powinny być przechowywane nawozy naturalne, w tym właśnie obornik. Mowa o powierzchni przechowywania, a także pojemności urządzeń, w których nawóz będzie przechowywany.
Przechowywanie nawozów naturalnych w gospodarstwach rolnych
Odpowiednie przechowywanie nawozów naturalnych w tym obornika jest niezwykle istotne pod względem powstrzymywania przedostawania się odcieków z tychże nawozów do gruntu oraz wód.
Zgodnie z założeniami wspomnianego wyżej Programu, podmioty, które prowadzą produkcję rolną, a także działalność, która wymaga przechowywania lub stosowania nawozów, mają obowiązek zapewnić bezpieczne dla środowiska przechowywanie nawozów naturalnych. Prawo to dotyczy zarówno wytwarzanych w gospodarstwie nawozów, jak i tych, które zostały przyjęte z innego gospodarstwa rolnego. Jest to konieczne tak długo, jak nie będzie możliwe wykorzystanie ich w celach rolniczych. Aby dostosować się do wymogów prawa, obornik musi być przechowywany na nieprzepuszczalnej powierzchni.
Obornik – czas przechowywania w gospodarstwie rolnym
Rozporządzenie wskazuje, że powierzchnia, na której przechowywany jest obornik, powinna być tak duża, aby umożliwiała jego składowanie przez okres 5 miesięcy. Co bardzo istotne, program działań bardzo restrykcyjnie określa sposób, w jaki należy obliczyć niezbędną powierzchnię. Do wykonania obliczeń konieczne jest sporządzenie obrotu stada, obliczenie przelotowości poszczególnych zwierząt gospodarskich w danej grupie, a następnie, wyliczenie stanów średniorocznych.
Jeżeli nawozy naturalne wytwarzane w danym gospodarstwie podlegają procesom przetwarzania technologicznego lub przeznaczone są do przekazania, przepisowa wymagana powierzchnia do ich przechowywania może ulec odpowiedniemu zmniejszeniu. Podmioty, które odbierają obornik lub inne nawozy naturalne w chwili przyjęcia nawozu, muszą posiadać odpowiednią powierzchnię do składowania i przechowywania w sposób bezpieczny dla środowiska.
Miejsce przechowywania obornika i innych nawozów naturalnych
Program działań dokładnie określa nie tylko czas przechowywania, ale również parametry techniczne miejsca składowania nawozów naturalnych. Definicja zawarta w Programie działań opisuje miejsce przechowywania nawozów naturalnych stałych jako płytę ze specjalnym zbiornikiem oraz instalacją zapewniającą odprowadzanie odcieku z płyty, bezpośrednio do zbiornika lub innego szczelnego, specjalnie przygotowanego w tym celu miejsca.
Miejsce przechowywania – terminy
Program działań precyzyjnie określa również terminy obowiązujące poszczególne podmioty prowadzące hodowlę zwierząt gospodarczych oraz produkcję rolniczą. Zgodnie z zaleceniami, gospodarstwa prowadzące:
• chów i hodowlę zwierząt gospodarskich, których liczba przekracza 210 DJP
• podmiotów prowadzących hodowlę lub chowu drobiu w liczbie przekraczającej 40 000 stanowisk,
• hodowlę lub chów świń powyżej 2000 stanowisk w przypadku świń o wadze przekraczającej 30 kg oraz 750 stanowisk w przypadku macior.
zobligowane były do dostosowania miejsca przechowywania i składowania obornika do 31 grudnia 2021 roku. Mniejsze gospodarstwa,których produkcja zwierząt gospodarskich nie przekracza 210 DJP, mają czas na przygotowanie odpowiednich, zgodnych z przepisami miejsc składowania obornika do 31 grudnia 2024 roku.
Wymogi konstrukcyjne płyt do przechowywania obornika
Zbiór zaleceń określa bardzo szczegółowo nie tylko czas oraz pojemność płyt obornikowych, ale również parametry techniczne, jakie powinny one spełniać. Dokładnie chodzi o materiały, z jakich takie płyty są wykonane.
Konstrukcja przeznaczona do przechowywania obornika i innych stałych nawozów naturalnych musi przede wszystkim być wykonana z materiałów zapewniających szczelność i ochronę przed przedostawaniem się odcieków do wód oraz gruntu. Miejsce składowania obornika powinno być odpowiednio dostosowane do wjazdu środków transportu. Musi ono też uniemożliwiać wypływanie wód gnojowych na zewnątrz płyty.
To o czym warto wiedzieć, to że budowa specjalnej płyty do składowania obornika podlega prawu budowlanemu, które mówi między innymi o tym, że jako obiekt gospodarczy, związany z produkcją rolną płyta wymaga zgłoszenia budowy. Co więcej, przepisy określają również warunki techniczne, którym płyta jako budowla rolnicza musi odpowiadać.
Planując więc budowę betonowej płyty do składowania obornika, należy pamiętać o wszystkich obowiązujących normach i przepisach prawnych tego typu konstrukcji. Alternatywnym rozwiązaniem, dopuszczalnym w Zbiorze zaleceń do Programu działania, jest miejsce do przechowywania obornika wykonane z innego, nieprzepuszczalnego tworzywa sztucznego. Oczywiście pod warunkiem odpowiedniego przygotowania podłoża, a także zapewnienia bezpiecznego odprowadzenia odcieków do studzienki.
Lokalizacja miejsca składowania obornika
Program działań bardzo szczegółowo określa też wymogi dotyczące miejsca składowania i przechowywania obornika. Obornik musi być przechowywany co najmniej 25 metrów od studni oraz ujęć wód, oraz od linii brzegu wód powierzchniowych, a także pasa morskiego. Ponadto, płyty do składowania obornika muszą być oddalone o następujące odległości od sąsiednich działek oraz zabudowań:
• 25 metrów od pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi na sąsiednich działkach,
• 50 metrów od budynków, które służą do przetwórstwa rolno-spożywczego oraz magazynowania środków spożywczych,
• 10 metrów od budynków, w których magazynowane są pasze i ziarna,
• 4 metry od granicy sąsiedniej działki,
• 5 metrów od silosów na pasze oraz zboże,
• 10 metrów od silosów na kiszonki.
Obornik – magazynowanie na gruntach rolnych
Ważną kwestią dla właścicieli gospodarstw rolnych jest możliwość magazynowania obornika na gruntach rolnych. Program działań dopuszcza czasowe magazynowanie nawozów naturalnych stałych, na gruntach rolnych, przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Aby było to możliwe, muszą zostać spełnione odpowiednie warunki, dotyczące lokalizacji miejsca, gdzie będzie składowany obornik:
• pryzmy z nawozem nie mogą być zlokalizowane w zagłębieniach terenu,
• maksymalny dopuszczalny spadek terenu to 3%,
• obornik nie może być składowany na podmokłym, piaszczystym gruncie,
• pryzma musi być zlokalizowana co najmniej 25 metrów od linii brzegu wód powierzchniowych, pasa morskiego, a także ujęć wód.
To, co jest bardzo ważne w kwestii przechowywania obornika na gruncie rolnym, to konieczność oznaczenia na mapie lub szkicu działki, miejsca przechowywania obornika, wraz z datą rozpoczęcia składowania. Mapę należy przechowywać przez 3 lata, począwszy od dnia, w którym zakończono przechowywanie nawozu.
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Ściśle niezbędne ciasteczka
Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.
Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.
Ciasteczka stron trzecich
Ta strona korzysta z Google Analytics do gromadzenia anonimowych informacji, takich jak liczba odwiedzających i najpopularniejsze podstrony witryny.
Włączenie tego ciasteczka pomaga nam ulepszyć naszą stronę internetową.
Najpierw włącz ściśle niezbędne ciasteczka, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje!